اقتصادنیوز گزارش می‌دهد:سناریوی طلایی دولت برای افزایش ظرفیت معادن
فریبا رسولی: یک سال پس از آغاز به کار معدن طلای زرشوران و نزدیک شدن به موعد بهره‌برداری معدن طلای ساریگونی کردستان دولت برای افزایش ظرفیت تولید طلا در کشور برنامه‌ریزی دو ساله کرده است. براساس این هدفگذاری قرار است تا سال 96 ظرفیت سه تن طلای ایران به هفت تن برسد که ظاهرا تولید معدن زرشوران در این ظرفیت بالاترین سهم را برخوردار شده است.
این در حالی است که به تازگی وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز در سفر خود به کردستان وعده آغاز به کار معدن طلای ساریگونی ظرف سه ماه آینده را داده است. گرچه طبق گفته‌های نعمت‌زاده قرار است سالانه دو تن طلا از معدن ساریگونی قروه استخراج شود اما با در نظر گرفتن تعلل بهره‌بردار قزاقی برای فعالیت در این معدن طی این سال‌ها، ظاهرا زمان افتتاح و استخراج این معدن این بار جدی‌تر از سال‌های گذشته است. این احتمال در حالی گفته می‌شود که پیش از این معاونت معدنی وزارت صنعت چندین بار به دلیل تاخیر شرکت بهره‌بردار قزاقستان که این معدن را در اختیار گرفته، اخطار داده است.
با این حال بر اساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته و با تکمیل طرح‌هایی که برای تولید این فلز گرانبها در حال اجرا است میزان تولید شمش طلا در ایران به 7 تن می‌رسد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در این افزایش ظرفیت 6 تن تنها به معدن طلای زرشوران تکاب در استان آذربایجان غربی تعلق دارد و در صورتی که طرح توسعه ظرفیت تولید آن با رشد دو برابری از سه تن فعلی به 6 تن افزایش یابد، سهم بیشتری را از این دوبرابر شدن میزان تولید را آن خود خواهد کرد. به نظر می‌رسد دولت بیشتر مبنای اهداف خود را برای افزایش ظرفیت تولید، راه‌اندازی فاز دوم پروژ‌ه‌های توسعه‌ای معدن زرشوران و ساریگونی گذاشته است.
بررسی‌ها حاکی از آن است که 700 کیلوگرم دیگر از افزایش تولید نیز متعلق به معادن طلای استان آذربایجان شرقی است و تا 300 کیلوگرم از کارخانه تولید طلا در ارغش نیشابور قرار است تامین شود. تا پیش از افتتاح معدن طلای زرشوران تولیدکنندگان عمده طلا در کشور تا سال 92 معادن موته، آق دره، کوه زر، زر مهر و معدن سرچشمه بودند اما ظرفیت تولید آنها نشان می‌دهد دولت اهداف افزایش تولید را بیشتر بر پایه اکتشافات و طرح‌های توسعه‌ای این واحدهای معدنی گذاشته است.
از این رو اکتشافات معدنی در محدوده‌های طلادار از سوی سازمان زمینشناسی ادامه دارد و آنطور که وزیر صنعت اعلام کرده در زمینه اکتشاف معادن، فرآوری و صادرات محصولات معدنی از سرمایه‌گذاران معادن طلا حمایت خواهد شد. اما به عقیده کارشناسان نبود سیاست‌های تشویقی و سرمایه‌گذار سبب شده بسیاری از ذخایر طلا دست نخورده بماند. زیرا ایران در مسیر کمربند مواد معدنی فلزی و غیرفلزی از طلا و مس تا سنگ‌های تزئینی و خاک‌های صنعتی و غیره قرار دارد، اما نبود منابع مالی کافی و روش‌های نوین استخراج باعث شده فرآیندهای تبدیلی و تکمیلی در راستای ایجاد چرخه ارزش افزوده به صورت کامل صورت نگیرد.
فعالان معدنی بر این باور هستند که می‌توان درآمدهای حاصل از بخش معدن مخصوصا فلزات گرانبها را جایگزین درآمدهای نفتی کرد. گرچه به گفته بهروز برنا، معاونت اکتشافات معدنی سازمان زمینشناسی از دهه 80 بوده که اکتشافات ویژه ذخایر طلا از سوی دولت کلید خورده و نگرش جدیدی به معادن طلا صورت گرفته است. در آن سال‌ها دولت با راه‌اندازی آموزشگاه‌های تخصصی و انتقال شیوه‌های کشف طلا از استرالیا به ایران توانسته است ظرفیت‌های معدنی طلا در کشور را مورد شناسایی قرار دهد.
نتایج مطالعات سازمان زمینشناسی در آن سال‌ها نشان داده که چهارده محدوده طلا در ایران وجود دارد و شناسایی کمربند طلاداری در زون سنندج سیرجان این موضوع را ثابت کرده است. پس از آن 1200 محدوده طلادار رصد شده که حدود صد محدوده آنها در فاز اول برای بهره‌برداری انتخاب شدند. که از میان آنها تنها 20 فقره دارای پروانه بهره‌برداری بوده‌اند. به گفته برنا حال تولید طلا از 300 کیلو به 3 تن رسیده که با افزایش ظرفیت معادن طلا طی اهداف برنامه ششم توسعه با افزودن میزان ذخایر معدن طلای ساریگونی این رقم به 6 تا هفت میلیون تن خواهد رسید.
با این حال پیش‌بینی می‌شود در صورت افزایش وسعت زرشوران میزان تولید طلا تا سال 96 به 9 تن افزایش پیدا کند که این امر کاملا قابل تحقق است. در حالی که فعالان معدنی این عرصه معتقدند هنوز مناطق طلاداری هستند که با توسعه اکتشافات و بهره‌برداری می‌توانند ظرفیت فعلی تولید را چند برابر کنند اما این مساله نیازمند ورود شرکت‌های تخصصی، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و افزایش بودجه سازمان‌های دولتی است که در راستای پی‌جویی و ادامه اکتشافات بتوانند عملیات خود را گسترده کنند.
به گزارش اقتصادنیوز، بررسی‌ها حاکی از آن است که در این سال‌ها که ظرفیت معادن طلای ایران حدود 300 کیلو بود، کشورهای همسایه با تقویت زیرساخت‌های معدنی خود توانسته‌اند ظرفیت تولید خود را چندین برابر افزایش دهند. بررسی‌ها نشان می‌دهد زمانی که تولید ایران300 کیلو بوده میزان تولید ترکیه به 100 کیلو می‌رسیده اما طی دهه اخیر با تغییر قوانین بخش معدن خود توانسته ظرفیت تولید خود را به 29.5 تن برساند. این در حالی است که به لحاظ زمینشناسی بافت خاک ایران و ترکیه ویژگی‌های مشترکی دارد. با این حال باید دید اهداف دولت و سازمان توسعه و نوسازی در افزایش ظرفیت تولید طلا چگونه محقق می‌شود؟